VSO de Sprong | Organisatie ontwikkeling

Inleiding

Hoe worden we één organisatie? Dat is de centrale vraag voor cluster 4 speciaal voortgezet onderwijs school de Sprong. Deze vraag heeft eigenlijk twee componenten: wat voor organisatie willen we zijn (binnen de landelijke en regionale ontwikkelingen) en hoe worden we één team (vanuit een voormalige fusie)?

Tot voor kort was (gesloten) onderwijs een vast onderdeel van het doorlopende en geïntegreerde dagprogramma binnen de gesloten jeugdzorg. Nu die gesloten jeugdzorg wordt om- en afgebouwd moet het onderwijs ook anders worden georganiseerd. Een beweging van gesloten naar open onderwijs. Een prachtige opgave om aan bij te mogen dragen.

Proces

Langere strategie of ontwikkeltrajecten delen we vaak op in verschillende fasen. Voor deze opdracht werken we met de volgende twee fasen.

1. Fase A - Stip op de horizon: om de toekomst vorm te geven moet je je verleden kennen. Een samengesteld team vanuit oorspronkelijk twee organisaties heeft twee verschillende histories. Dit willen we bespreekbaar maken om vanuit het inzicht in elkaars verleden te kunnen kijken naar de toekomst. In de volgende stap laten we het team dromen over de organisatie die ze willen zijn. Wie is de doelgroep? Welk onderwijs wordt geboden? Hoe wordt er samengewerkt met zorg en de regio? Door input op te halen over de raison d’etre van de organisatie, kunnen we de missie, visie en kernwaarden herijken. En daarmee van het waarom het verhaal vertellen van de nieuwe organisatie.  

2. Fase B - Eerste stap naar de praktijk: In deze tweede fase concretiseren we de opgehaalde droom naar de praktijk, waarvan de realisatie volgend schooljaar al in werking treedt. Dit schooljaar starten we al een eerste pilot op onderdelen.

Fase A: Wat is de stip op de horizon?

In deze eerste fase hebben we vier sessies georganiseerd met het hele team, met tussentijds werksessies met de werkgroep, waarin we steeds de resultaten bespreken, verwerken en de opzet voor de volgende sessie bespreken. Het resultaat is een gedragen beeld van de toekomst van VSO de Sprong.

Sessie 1 - Tijdlijn oefening 

In de eerste sessie zijn we met het team aan de slag gegaan om de onderstroom bespreekbaar te maken, zodat we ruimte bieden aan wat er speelt en gespeeld heeft (afstand kunnen nemen waar nodig) en kunnen bespreken hoe we met elkaar willen samenwerken. Daarmee maken we een doorkijk naar welke organisatie het team wil zijn. 

Sessie 2 - Dromen: welke organisatie willen we zijn over 5 jaar?

In de tweede sessie maken we de stap naar de toekomst. Vanuit de inhoud uit de tijdlijn (sessie 1) maken we de vertaling naar de toekomst. Welke trots en kwaliteiten zijn er en waar wil de Sprong op verder bouwen? Vervolgens maken we de link naar de purpose. Deze delen we op in missie (bestaansrecht: waar staan we voor?) en visie (waar gaan we voor?). Dat geeft zowel het nu als de toekomst aan, waardoor je richting creëert. Kernwaarden zijn daar een toevoeging bij omdat die invulling geven aan het gedrag dat hoort bij de missie en visie. 

 Door te werken met de cover story canvas, waarbij verschillende groepjes het krantenartikel van de toekomst maken over hun eigen organisatie, wordt de toekomst vanuit verschillende perspectieven bekeken. Hierdoor worden de groepen ook gedwongen om keuzes te maken in prioriteit.

Sessie 3 - Concretiseren op thema's

In een derde sessie is het team aan de slag gegaan om de stap naar het schetsen van de contouren van de droom te maken. Dat hebben we langs verschillende thema's gedaan: onderwijs aanbod, samenwerking met partners en ondersteuning.

Sessie 4 - Vertalen naar beeld

Op basis van de verzameling van opgehaalde input en beelden hebben we een eerste concept gemaakt van de praatplaat waarin de droom gevisualiseerd is. Hierin is de as van de reis (van instroom tot uitstroom) van de leerling te zien en de as van samenwerking (met scholen, gemeente en zorg). Langs deze thema's hebben we verdere informatie opgehaald.

Sessie 5 - Puntjes op de i 

Ondertussen is ook alle informatie tekstueel gestructureerd en verwerkt in een document dat de basis vormt voor de uitleg bij de praatplaat. Deze is ook interactief gemaakt, zodat alle informatie op één plek te vinden is. En zodat het verhaal scherp is bij dit toekomst beeld.

Via de de volgende link is de interactieve praatplaat te bekijken: https://www.praatplaat.visueleverbinders.nl/praatplaten/sprong-vooruit

Fase B - Eerste stap naar de praktijk

Hoe vertaal je een droom naar de werkelijkheid? En wat is de eerste haalbare stap die je dan gaat zetten? Dat vraagt om heldere kaders. Duidelijk zijn over wat er nu binnen het aantal leerlingen en personeel mogelijk is. Wat is het belangrijkste uitgangspunt? In deze fase is vooral het team aan zet. Die zijn op drie onderwerpen aan de slag gegaan:

1. Indeling - hoe geven we invulling aan indelen op ondersteuningsbehoefte? Welke ondersteuning? Op welke manier?

2. Inrichting - wat betekenen deze keuzes voor uiteindelijk onze roostering?

3. Cultuur - hoe willen we met elkaar samenwerken? Wat zijn de gedragsverwachtingen? Hoe gaan we ons ontwikkelen, zowel persoonlijk maar ook als groep? Hoe komen we tot één manier van werken?

In deze fase is het vooral de uitdaging om binnen de beschikbare tijd van de medewerkers te komen tot een invulling te komen van een concreet plan, wat na de zomer al tot realisatie komt.

Indelen op basis van ondersteuningsbehoefte

Een growth mindset is het geloof dat je jezelf kunt ontwikkelen door inspanning, leren en doorzettingsvermogen. Mensen met een growth mindset zien fouten niet als mislukkingen, maar als kansen om te groeien.

Begin mei start de eerste pilot gestart, waarbij er niet meer gesproken wordt over twee afdelingen, maar over indelen van leerlingen op basis van ondersteuningsbehoefte. Dat biedt enorme kansen om echt op basis van de behoefte van de leerlingen de mate van nabijheid en veiligheid te organiseren. Zodat leerlingen nog beter tot leren kunnen komen.