Wat behelst passend onderwijs?

Op deze pagina vind je de praatplaat die het gezamenlijk vertrekpunt heeft gevormd voor de veldbijeenkomsten. De plaat geeft antwoord op de vraag: wat behelst passend onderwijs? De plaat is gemaakt met vertegenwoordigers uit het passend onderwijs en het ministerie van OCW. De praatplaat heeft eraan bijgedragen dat we tijdens het veldtraject, zonder dat we het met elkaar eens hoefden te zijn, dezelfde taal gebruikten. Het vertrekpunt zie je in onderstaande praatplaat.

Waarom doen we het - wat is de MISSIE?

Sinds 2014 wordt er gewerkt volgens de wet passend onderwijs. De missie: ieder kind moet zich zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen, ook wanneer extra ondersteuning in de klas nodig is. Regulier waar kan, speciaal waar nodig, en in de eigen regio. Kinderen, ouders en professionals zetten zich dagelijks in om hier invulling aan te geven.

Voor WIE is het?

Passend onderwijs is bedoeld voor kinderen met een ondersteuningsbehoefte in de klas. Regulier waar kan, speciaal waar nodig. De groep kinderen die daaronder valt, is divers. Ook het systeem van schooltypen is divers, zoals de reguliere scholen, het speciaal onderwijs in verschillende clusters en het sbo, LWOO en PRO. Daarnaast krijgen sommige kinderen op andere locaties les, zoals residentieel of binnen een zorgsetting.

WAT willen we bereiken?

In 2014 startte passend onderwijs met een aantal doelen voorop. Deze doelen zijn in de plaat weergegeven. Geen labels, maar de ondersteuningsbehoefte centraal, een dekkend aanbod voor kinderen in de regio, geen thuiszitters en meer maatwerk. Bovendien was het doel om minder complexiteit en bureaucratie te bewerkstelligen en ouders zo goed mogelijk te helpen. Er werd ingezet op afstemming met andere sectoren om daadwerkelijk de ondersteuningsbehoefte centraal te kunnen zetten. Ook kwam er een einde van de ‘open einde financiering’ om de kosten beter te kunnen beheersen. Gaandeweg is een aantal van deze doelen aangescherpt om meer impact te kunnen maken; dat is ook terug te zien in de praatplaat.

VERRIJKING van het ‘wat’ en ‘wie’?

Passend onderwijs staat natuurlijk niet op zichzelf. Het is onderdeel van een breed maatschappelijk debat over ‘waar het heen moet’ met het onderwijs en de zorg en het is in de loop der tijd verrijkt met nieuwe betekenissen en ontwikkelingen. Denk aan het maatschappelijk debat over inclusiviteit: moeten we passend onderwijs zien als een eerste stap richting inclusiviteit? Of leerrechten: is het maatwerk binnen passend onderwijs een hefboom om na te denken over leerrechten (ipv leerplicht)? Ook wordt passend onderwijs wel gezien als een recht voor alle kinderen, ongeacht of er sprake is van een ondersteuningsbehoefte zoals in de praatplaat verbeeld bij ‘wie’.

De scheidslijn tussen onderwijs en zorg is bovendien dun. Het is niet altijd eenduidig wanneer er nog sprake is van onderwijs en wanneer het overgaat in een behoefte aan zorg. Waar houdt passend onderwijs op en gaat zorg verder en in hoeverre is het wenselijk om überhaupt te denken in grenzen tussen de twee?

Terechte onderwerpen die we niet uit de weg moeten gaan. Daarbij is het goed om te onderkennen dat de context waarin passend onderwijs geplaatst wordt, of de verrijking die een ieder eraan toekent, bepalend is voor de bril waarmee de werking van passend onderwijs wordt beoordeeld.

HOE en met welke instrumenten?

Om passend onderwijs voor elkaar te krijgen, is een heel aantal instrumenten ingezet. De instrumenten zijn gedetailleerd en in samenhang met elkaar te bekijken in de praatplaat. Ook hier is een onderscheid te maken tussen de oorspronkelijke instrumenten en aanscherpingen of toevoegingen. De hoofdlijn:

De samenwerkingsverbanden hebben een centrale plek in de regio. Zij hebben ruimte en verantwoordelijkheid gekregen om passend onderwijs samen met het regulier en speciaal onderwijs in te richten op een manier die aansluit bij de behoefte in de regio. Ouders hebben op verschillende niveaus inspraak.

Welke INVLOEDEN spelen een rol?

Passend onderwijs speelt zich af in het bestaande onderwijsstelsel met alle uitdagingen die daarbij horen. Denk aan het lerarentekort, grote klassen en de werkdruk van leraren voor wie passend onderwijs ‘er nog bij komt’. Maar ook de maatschappelijke druk op het presteren van kinderen en de samenwerkcultuur in het onderwijs waarbinnen passend onderwijs moet landen.

Invloeden die in de afgelopen jaren sterker zijn geworden, zijn de ontwikkelingen in de zorg. De decentralisatie van de jeugdzorg die parallel is doorgevoerd en de tekorten waar gemeenten en de zorg mee te maken hebben. Factoren die niet zomaar te beïnvloeden zijn binnen het ‘stelsel’ van passend onderwijs, maar wel zeer relevant voor de werking ervan. Tel daar het politieke ongeduld bij op om het debat over passend onderwijs te voeren en de lobby van betrokkenen middels sociale media en het is duidelijk dat van alle kanten aan passend onderwijs getrokken wordt.